Η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα κατηγορείται, όχι αδίκως, ότι κινείται με ρυθμούς άλλης εποχής. Η πρόσφατη εξαγγελία του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την καθιέρωση του ηλεκτρονικού φακέλου δικογραφίας έρχεται να αλλάξει αυτό το αφήγημα και να ανοίξει τον δρόμο σε μια νέα πραγματικότητα: μια Δικαιοσύνη που δεν θα «βαραίνει» από τόνους χαρτιού, αλλά θα «τρέχει» μέσα από την οθόνη.
Μια αναγκαία τομή
Η πιλοτική εφαρμογή στις κτηματολογικές υποθέσεις δεν είναι τυχαία επιλογή. Πρόκειται για έναν κλάδο δικαίου που διαχρονικά ταλαιπωρείται από τον όγκο των εγγράφων, τις συνεχείς καθυστερήσεις και τη γραφειοκρατία. Αν πετύχει εδώ, θα πετύχει παντού. Στόχος είναι μέχρι το 2026 να λειτουργεί σε όλα τα δικαστήρια, σε κάθε βαθμό και σε κάθε αντικείμενο.
Τι αλλάζει για τον δικηγόρο
Για τους δικηγόρους, ο ηλεκτρονικός φάκελος σημαίνει λιγότερες μετακινήσεις, λιγότερα έντυπα, μικρότερα έξοδα. Η κατάθεση και η παρακολούθηση των εγγράφων γίνεται πλέον ηλεκτρονικά, ενώ η πρόσβαση στον φάκελο είναι άμεση και ασφαλής. Αυτό μας επιτρέπει να αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο στη μελέτη και στην ουσία της υπόθεσης και λιγότερο σε χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες.
Οφέλη για τον πολίτη
Ο διάδικος θα δει, επιτέλους, μια Δικαιοσύνη πιο γρήγορη, πιο οργανωμένη και αποτελεσματική. Η στόχευση για τελεσίδικη απόφαση σε μέσο χρόνο 700 ημερών δείχνει ότι το κράτος αναγνωρίζει την ανάγκη επιτάχυνσης. Για τον πολίτη αυτό μεταφράζεται σε λιγότερη ανασφάλεια, λιγότερη ταλαιπωρία, χαμηλότερο κόστος και, πάνω από όλα, ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Η άλλη όψη του νομίσματος
Ωστόσο, κάθε μεταρρύθμιση κρύβει προκλήσεις. Το νέο σύστημα απαιτεί εκπαίδευση όλων των παραγόντων της Δικαιοσύνης. Χρειάζεται επίσης ανθεκτικότητα απέναντι σε τεχνικά προβλήματα και κυβερνοεπιθέσεις. Το πιο κρίσιμο, όμως, είναι να πειστούν όλοι οι χρήστες —δικηγόροι, δικαστές, γραμματείς— ότι το σύστημα αυτό δεν είναι απλώς ένα «ψηφιακό ντύσιμο» της ίδιας παλιάς διαδικασίας, αλλά ένα πραγματικό εργαλείο επιτάχυνσης και διαφάνειας· μια διαδικασία που θα βοηθήσει όλους να επιτελέσουν αποτελεσματικότερα το έργο τους.
Συμπέρασμα
Ο ηλεκτρονικός φάκελος δικογραφίας δεν είναι απλώς μια καινοτομία· είναι ένα στοίχημα αξιοπιστίας για τη Δικαιοσύνη. Εάν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στις διαδικασίες και στους χρόνους απονομής της Δικαιοσύνης και να αναβαθμίσει τον ρόλο της χώρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν όμως μείνει ημιτελής, θα καταλήξει να είναι άλλη μια καλή πρόθεση χωρίς ουσία.
Η Δικαιοσύνη χρειάζεται, όσο ποτέ άλλοτε, να αφήσει πίσω της τις ατελείωτες σφραγίδες, τη σκόνη των στιβαγμένων φακέλων και να κάνει το επόμενο βήμα. Ο ηλεκτρονικός φάκελος είναι το πρώτο μεγάλο βήμα προς μια νέα εποχή.
