Στον νόμο 4820/2021 (ΦΕΚ 130/Α/23-7-2021) υπό τον τίτλο “Οργανικός Νόμος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και άλλες ρυθμίσεις” ψηφίστηκαν και εντάχθηκαν σε αυτοτελές κεφάλαιο (Γ`) τρία άρθρα υπό τον τίτλο “ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ COVID-19″.
Ι. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Η ΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ Η ΝΟΣΗΣΗΣ
Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 205 Ν. 4820/2021, νομοθετήθηκε κατ’ αρχάς η υποχρέωση από τους εργαζομένους (δημοσίου και ιδιωτικού τομέα), οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού ή έχουν νοσήσει εντός του τελευταίου εξαμήνου, επίδειξης προς τον προϊστάμενο της οργανικής μονάδας όπου υπηρετούν ή προς τον εργοδότη τους, αντίστοιχα, ενός (οποιουδήποτε) εκ των εξής εγγράφων:
1) Ψηφιακού Πιστοποιητικού COVID-19 της Ε.Ε. (EU Digital COVID Certificate0-EUDCC) του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/953 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Ιουνίου 2021 και του άρθρου 1 της από 30.05.2021 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 87), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 4806/2021 (Α’ 95).
2) Βεβαίωσης Εμβολιασμού του άρθρου 55 παράγραφος 5 Ν. 4764/2020 (Α’ 256).
3) Βεβαίωσης Θετικού Διαγνωστικού Ελέγχου του άρθρου 5 παράγραφος 1 της υπ’ αρ. 2650/10.04.2020 (Β’ 1298) Κοινής Απόφασης των Υπουργών Υγείας και Επικρατείας ή
4) Ισοδύναμου με τα ανωτέρω Πιστοποιητικού ή Βεβαίωσης Τρίτης Χώρας.
Η υποχρέωση της επίδειξης των παραπάνω εγγράφων, ισχύει έως τις 31.12.2021, ενώ ο εργοδότης οφείλει να ελέγξει το πιστοποιητικό ή τη βεβαίωση μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής του άρθρου 33 παρ. 1α του Ν. 4816/2021, τηρουμένων και των λοιπών διατάξεων του άρθρου αυτού.
ΙΙ. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ
Α` Σύμφωνα με το άρθρο 206 Ν. 4820/2021, καθιερώθηκε νομοθετικά για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ο υποχρεωτικός εμβολιασμός κατά του COVID-19, όλου το προσωπικού των ιδιωτικών, δημόσιων και δημοτικών μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων και φροντίδας ατόμων με αναπηρία (ιατρικό, παραϊατρικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και υποστηρικτικό προσωπικό). Αυτές οι μονάδες μάλιστα απαριθμούνται στο άρθρο λεπτομερώς ως εξής :
1) Κέντρα Αποθεραπείας και Αποκατάστασης του άρθρου 10 ν. 2072/1992 (Α’ 125).
2) Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης για άτομα με ειδικές ανάγκες του άρθρου 30 ν. 2072/1992.
3) Στέγες Αυτόνομης Διαβίωσης Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες της απόφασης του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας υπό στοιχεία Π4β/οικ. 4681/1996 (Β’ 825).
4) Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων του άρθρου 1 παράγραφος 5 . 2345/1995 (Α’ 213).
5) Θεραπευτήρια Χρονίως Πασχόντων του π.δ. 631/1974 (Α’ 271).
6)Κλειστές Δομές των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας του άρθρου 9 Ν. 4109/2013 (Α’ 16).
7) Ιδρύματα Περίθαλψης Χρονίως Πασχόντων του άρθρου 28 του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας της 31ης Οκτωβρίου 2018 (Β’ 4898).
8) Οικοτροφεία του άρθρου 30 του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας.
9) Ειδικά ιδρύματα του άρθρου 6 Ν. 861/1979 (Α’ 2).
10) Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων της απόφασης του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας υπό στοιχεία Π1γ/ΑΓΠ/οικ. 14963/2001 (Β’ 1397).
11) Κέντρα Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας της απόφασης του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων υπό στοιχεία Π4α οικ. 4633/1993 (Β’ 789).
12) Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Ατόμων με Αναπηρίες (ΚΔΑΠΑμεΑ) του άρθρου 2 Ν. 4756/2020 (Α’ 235).
13) Προσωπικό που απασχολείται στο πρόγραμμα “Βοήθεια στο σπίτι”.
Όλοι όσοι υπάγονται στις λεπτομερώς αναφερόμενες ανωτέρω περιπτώσεις, θα έπρεπε να έχουν λάβει την πρώτη ή τη μοναδική δόση εμβολίου έως τις 16 Αυγούστου 2021, η δε ολοκλήρωση του εμβολιαστικού τους κύκλου πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και στον προβλεπόμενο χρόνο, ενώ πέραν των ανωτέρω προβλέφθηκε για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας να είναι και κάθε νεοεισερχόμενος – φιλοξενούμενος στις ανωτέρω μονάδες, υποχρεωτικά πλήρως εμβολιασμένος κατά του COVID-19.
Β` Επιπρόσθετα, για τους ίδιους επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας θεσπίστηκε υποχρεωτικός εμβολιασμός όλου ανεξαιρέτως του προσωπικού σε ιδιωτικές, δημόσιες και δημοτικές δομές υγείας (διαγνωστικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης, κλινικές, νοσοκομεία, δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, μονάδες νοσηλείας, ΕΚΑΒ και ΕΟΔΥ). Στις περιπτώσεις αυτές, το υπόχρεο προσωπικό θα πρέπει να έχει λάβει την πρώτη ή τη μοναδική δόση έως την 1η Σεπτεμβρίου 2021, η δε ολοκλήρωση του εμβολιαστικού κύκλου πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και στον προβλεπόμενο χρόνο.
Γίνεται σαφές ότι, κρίθηκε σκόπιμο από τον νομοθέτη να περιγραφεί με μεγάλη λεπτομέρεια το προσωπικό όλων των ανωτέρω δομών (ΙΙ Α` και ΙΙ Β`) προφανέστατα προς αποφυγή πάσης παρεξηγήσεως. Νοούμενο δηλαδή ως τέτοιο, προκύπτει κάθε φυσικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες ή εκτελεί έργο με επαχθή αίτια ή εθελοντικά με φυσική παρουσία εντός των δομών αυτών, καθώς και κάθε φυσικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες με φυσική παρουσία εντός των δομών αυτών, καθώς και κάθε φυσικό πρόσωπο που παρέχει
υπηρεσίες, με φυσική παρουσία εντός των ίδιων δομών, σε νομικό πρόσωπο, με το οποίο είναι συμβεβλημένος ο φορέας λειτουργίας των δομών.
Όπως είναι φυσικό, εξαιρέθηκαν από την υποχρέωση εμβολιασμού, αφενός όσοι έχουν νοσήσει και για διάστημα έξι (6) μηνών από τη νόσηση, ενώ εισήχθη και εξαίρεση για όσους έχουν αποδεδειγμένους λόγους υγείας που εμποδίζουν τη διενέργεια του εμβολίου. Οι λόγοι υγείας όμως αυτοί, αξιολογούνται στη βάση ειδικής λίστας εξαιρέσεων που προσδιορίζει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και θα εγκρίνονται από τριμελείς επιτροπές ανά υγειονομική περιφέρεια, οι οποίες αποτελούνται από ιατρούς του Εθνικού Συστήματος Υγείας και πανεπιστημιακούς ιατρούς. Προφανής λοιπόν προκύπτει, η συσταλτική αυτή διάθεση του νομοθέτη, προς αποφυγή διαφόρων προσχηματικά επικαλουμένων λόγων υγείας, άρα μη αποδεκτών εξαιρέσεων.
Περαιτέρω με ευθύνη του εκάστοτε εργοδότη ή υπεύθυνου μονάδας πρέπει να ενημερώνονται οι εργαζόμενοι με κάθε πρόσφορο μέσο, για τις υποχρεώσεις, που απορρέουν από το παρόν άρθρο, αλλά και τις επαχθείς σε βάρος τους συνέπειες σε περίπτωση μη εμβολιασμού, που είναι οι εξής:
α. Οσον αφορά τις περιπτώσεις μη τήρησης των ανωτέρω υποχρεώσεων για τους εργαζόμενους σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και ΑμεΑ, αλλά και του προσωπικού των δομών υγείας του δημοσίου τομέα, επιβάλλεται το ειδικό διοικητικό μέτρο της αναστολής καθηκόντων για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Κατά τον χρόνο αυτής της αναστολής καθηκόντων δεν καταβάλλονται αποδοχές, ούτε λογίζεται ως αυτός χρόνος πραγματικής δημόσιας υπηρεσίας. Άρση αυτής της αναστολής καθηκόντων γίνεται ΜΟΝΟΝ με τη συμπλήρωση δεκατεσσάρων (14) ημερών από την ολοκλήρωση του εμβολιασμού.
β. Σε κάθε άλλη περίπτωση (δηλαδή εργαζομένων σε φορείς του ιδιωτικού τομέα) , ο εργοδότης υποχρεούται να μην κάνει δεκτή της παροχή της εργασίας του εργαζόμενου και απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής αποδοχών για το χρονικό διάστημα μη παροχής εργασίας. Το παρόν εδάφιο εφαρμόζεται σε συμβάσεις έργου, παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών, καθώς και σε συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας δανειζόμενου προσωπικού ή προσωπικού που συμβάλλεται με εργολάβο. Στον εργοδότη που απασχολεί προσωπικό κατά παράβαση της εν λόγω ρύθμισης επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 10.000 ευρώ για κάθε παράβαση και έως 50.000 ευρώ, ενώ σε περίπτωση υποτροπής κατόπιν ελέγχου επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 20.000 ευρώ για κάθε παράβαση και έως 200.000 ευρώ.
Τέλος με σχετική ΚΥΑ, δύνανται στο μέλλον να εξειδικεύονται και να επεκτείνονται οι κατηγορίες των προσώπων που υποχρεούνται σε εμβολιασμό, να καθορίζονται η διαδικασία και ο χρόνος διενέργειας του εμβολιασμού, ενώ προβλέφθηκε η επαναξιολόγηση των ανωτέρω διατάξεων περί υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού έως τις 31.10.2021.
ΙΙΙ. ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Με το άρθρο 207 Ν. 4820/2021, προβλέπεται ότι σε περίπτωση επιβολής του διοικητικού μέτρου της αναστολής καθηκόντων, οι φορείς δύνανται να προσλαμβάνουν προσωπικό
ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου αντίστοιχων προσώπων, κατηγοριών και εκπαιδευτικής βαθμίδας, κλάδου/ειδικότητας με το προσωπικό που έχει τεθεί σε αναστολή καθηκόντων, εφόσον αυτό φέρει ψηφιακό πιστοποιητικό COVID-19 ή βεβαίωση εμβολιασμού ή βεβαίωση θετικού διαγνωστικού ελέγχου ή ισοδύναμο πιστοποιητικό ή βεβαίωση τρίτης χώρας, απ’ όπου προκύπτει η παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία θετικής διάγνωσης. Η αναλογία αναστολών-προσλήψεων ορίζεται σε 1 προς 1, ενώ η σύμβαση ορισμένου χρόνου δύναται να διαρκεί τρεις (3) μήνες, με δυνατότητα παράτασης έως τρεις (3) μήνες ακόμα, δηλαδή οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου δύνανται να διαρκούν έως έξι (6) μήνες.
Από αυτές λοιπόν τις διατάξεις του παραπάνω νομοθετήματος, προκύπτει αφενός η σταθερή διάθεση εκ μέρους της πολιτείας για διαρκή επαναξιολόγηση, με βάση τα διαρκώς μεταβαλλόμενα δεδομένα της πανδημίας και αφετέρου η από τώρα προβλεπόμενη ενδεχόμενη επέκταση της υποχρεωτικότητας εμβολιασμού και σε άλλες κατηγορίες εργαζομένων, πέραν αυτών του τομέα Υγείας.
Δικηγόρος Ανδρέας Τόσκας
