Η επιλογή του καταλληλότερου τύπου εταιρείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον προβλεπόμενο κύκλο εργασιών της εταιρείας που θα δημιουργηθεί, το ύψος του εταιρικού κεφαλαίου που μπορούμε να καταβάλουμε και τον αριθμό των εταίρων/μετόχων. Αυτά είναι τα πρώτα χαρακτηριστικά που χρειάζονται συνδυαστική αξιολόγηση, προκειμένου να αποφασίσουμε τι είδους εταιρεία θα φτιάξουμε.
Όταν η συζήτηση επικεντρώνεται στην επιλογή σύστασης μίας Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας (ΙΚΕ) ή μίας Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ), σκόπιμο είναι στην συγκριτική επισκόπηση μεταξύ των δύο τύπων εταιρείας, να λάβουμε υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
Α. Σύσταση & Ιδρυτική πράξη
Η ΙΚΕ, όπως και η ΕΠΕ, αποτελούν κεφαλαιουχικές εταιρείες (σε αντίθεση με τις προσωπικές εταιρείες Ομόρρυθμη Εταιρεία, Ετερόρρυθμη Εταιρεία).
Η ΙΚΕ ιδρύεται καταρχήν με ιδιωτικό έγγραφο, τον τύπο αυτό ακολουθούν και οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις της. Βέβαια, εκ του νόμου 4072/2012 προβλέπεται η σύσταση της ΙΚΕ με συμβολαιογραφικό έγγραφο όταν τούτο επιβάλλεται από ειδικότερη διάταξη νόμου και όταν εισφέρονται κατά την σύσταση της ΙΚΕ περιουσιακά στοιχεία, για παράδειγμα ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων, οπότε η μεταβίβαση απαιτείται να λάβει χώρα με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Η ΕΠΕ είναι πλέον δυνατόν να συσταθεί είτε με ιδιωτικό έγγραφο ( κατ’ εξαίρεση στις περιπτώσεις μόνο που χρησιμοποιείται πιστά το “πρότυπο καταστατικό” του ν. 4441/2016 μέσω της Υπηρεσίας μίας Στάσης του ΓΕΜΗ) είτε με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Αποτέλεσε για πολλά χρόνια, ακόμα και μετά την νομοθετική θέσπιση της ΙΚΕ, εταιρικό τύπο που απαιτούσε εκ του νόμου σύσταση με συμβολαιογραφικό έγγραφο, γεγονός που προκαλούσε σε αρκετές επιχειρήσεις δυσχέρειες και επαύξανε το επιχειρηματικό κόστος.
Β. Εισφορές εταίρων
Στην ΙΚΕ κάποιος εταίρος μπορεί να συμμετάσχει με κεφαλαιακές εισφορές (εισφέροντας χρήματα), εξωκεφαλαιακές ή εγγυητικές εισφορές. Οι εταίροι κατέχουν ένα ή περισσότερα εταιρικά μερίδια για την συμμετοχή τους στην ΙΚΕ. Τα εταιρικά μερίδια έχουν αξία τουλάχιστον ενός ευρώ και είναι η ίδια για όλα τα μερίδια, ανεξάρτητα από το είδος εισφοράς στην οποία αντιστοιχούν.
Οι εξωκεφαλαιακές εισφορές είναι παροχές που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κεφαλαιακής εισφοράς και είναι συνήθως απαιτήσεις από την παροχή εργασίας, ή η προσφορά υπηρεσιών στην ΙΚΕ από τον εταίρο. Οι εγγυητικές εισφορές είναι εκείνες που συνίστανται στην ανάληψη από έναν εταίρο εγγυητικής ευθύνης για οποιοδήποτε χρέος της εταιρείας και έναντι οποιουδήποτε τρίτου δανειστή και πρόκειται για την κάλυψη συγκεκριμένου χρέους της εταιρείας κατά κεφάλαιο, τόκους μέχρι του ποσού που ορίζεται στο καταστατικό της ΙΚΕ. Στην περίπτωση αυτή, ο συγκεκριμένος εταίρος ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης έναντι των δανειστών της ΙΚΕ κι ως εκ τούτοι, οι τελευταίοι δικαιούνται να στραφούν αρχικά εναντίον του. Ο “εγγυητής” εταίρος αναλαμβάνει την εκ του νόμου υποχρέωση να διατηρεί την περιουσιακή του κατάσταση σε ετοιμότητα πληρωμής των χρεών της εταιρείας (άρθρο 79 παρ.1 ν.4072/2012).
Αντιθέτως, στην ΕΠΕ η υποχρέωση καταβολής εισφοράς αναλαμβάνεται με την εταιρική σύμβαση από τους ιδρυτές-εταίρους και εκπληρώνεται αμέσως με την καταβολή του ποσού, που αντιστοιχεί στα αναλαμβανόμενα εταιρικά μερίδια. Οι εταίροι εισφέρουν χρήματα, άλλως εισφορά σε είδος που όμως αποτιμάται σε χρήμα. Είναι δυνατό εταίρος ΕΠΕ να προσφέρει στην εταιρεία την εργασία του, όμως δεν διασφαλίζει εξ αυτού του λόγου εταιρική συμμετοχή στην ΕΠΕ.
Γ. Εταιρικό Κεφάλαιο
Στην ΙΚΕ το εταιρικό κεφάλαιο καθορίζεται από τους εταίρους χωρίς περιορισμό, μπορεί να είναι και μηδενικό (άρθρο 43 ν.4072/2012). Όσον αφορά στην ΕΠΕ, το κεφάλαιο, που καθορίζεται από τους εταίρους χωρίς περιορισμό, δεν μπορεί να είναι μηδενικό και σχηματίζεται από μετρητά ή εισφορές σε είδος.
Δ. Εκπροσώπηση και Διαχείριση
Σε αμφότερους τους εταιρικούς τύπους η εκπροσώπηση και διαχείριση βαρύνει την Γενική Συνέλευση και τους ορισθέντες διαχειριστές με το καταστατικό της Εταιρείας.
Αναφορικά με την λήψη αποφάσεων, στην ΙΚΕ κάθε εταιρικό μερίδιο παρέχει δικαίωμα μίας ψήφου και οι εταίροι της ΙΚΕ λαμβάνουν αποφάσεις με την απόλυτη πλειοψηφία των εταιρικών μεριδίων. Στην ΕΠΕ, ωστόσο, απαιτείται διπλή πλειοψηφία για την λήψη αποφάσεων τόσο μεριδίων όσο και μερίδων (αριθμητική και κεφαλαιουχική πλειοψηφία), δηλαδή τόσο πλειοψηφία κεφαλαίου όσο και πλειοψηφία εταίρων. Έτσι, σε περίπτωση που κάποιος εταίρος κατέχει πάνω από το μισό του εταιρικού κεφαλαίου, απαιτείται για να ληφθεί απόφαση να συμπράξουν και οι εταίροι με την ελάχιστη συμμετοχή, που ιδίως στην περίπτωση που είναι κατά τον αριθμό μόνο πλειοψηφούντες σε μία Γενική Συνέλευση μπορούν να εκμεταλλευθούν την κατάστασή τους με ποικίλους τρόπους, προκειμένου να εκδοθεί απόφαση.
Ε. Ασφαλιστικές Εισφορές Εταίρων
Στην υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση υπάγονται οι διαχειριστές της ΙΚΕ (εταίροι ή μη) και όχι οι εταίροι της που δεν ασκούν καθήκοντα διαχειριστή, οι οποίοι, όμως, προαιρετικά μπορούν να υπαχθούν στην ασφάλιση (βλ. και εγκύκλιο ΕΦΚΑ 21/22.4.2019, με την εξαίρεση της Μονοπρόσωπης ΙΚΕ).
Αντιθέτως, οι εταίροι μίας ΕΠΕ υποχρεούνται να καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές υπαγόμενοι στην υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση.
Η ΙΚΕ αποτελεί την πιο ιδανική λύση στα πλαίσια αναγκών της αγοράς σήμερα και αφορά επιχειρηματική δραστηριότητα με μικρό ή μεσαίο κύκλο εργασιών, ενώ αποτελεί και την πιο συμφέρουσα από οικονομική άποψη πρόταση σύστασης εταιρείας σε σχέση με την ΕΠΕ. Επιπλέον, έχει περισσότερα στοιχεία ευελιξίας που ευνοούν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας σε σχέση με την ΕΠΕ, καθώς οι εταίροι μπορούν να ρυθμίζουν αρκετά ζητήματα, όπως επιθυμούν χωρίς να εμποδίζονται από άκαμπτες διατάξεις του αντίστοιχου εταιρικού νόμου.
