Νέα

Νέα

ΑΝΩΤΕΡΑ ΒΙΑ ΛΟΓΩ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ

17 March, 2020

Το κατά πόσο μπορεί η εξάπλωση του Κορωνοϊού να θεωρηθεί ως λόγος ανωτέρας βίας που εμποδίζει ή αναστέλλει την εκπλήρωση συμβατικών υποχρεώσεων αποτελεί αντικείμενο ερμηνείας ανάλογα με τις ειδικές – κάθε φορά – περιστάσεις.

Αναφορικά με τη δυνατότητα αναγνώρισης της ύπαρξης ανωτέρας βίας, ουδεμία αμφισβήτηση συντρέχει, καθόσον ήδη έχει διευκρινιστεί ότι η έννοια αυτή προϋποθέτει το επίμαχο γεγονός ή η μη πραγματοποίησή του να «οφείλονται σε περιστάσεις ξένες προς αυτόν που την επικαλείται, ασυνήθεις και απρόβλεπτες, οι συνέπειες των οποίων δεν μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί παρ’ όλη την επιδειχθείσα επιμέλεια».

Περαιτέρω, στην περίπτωση κατά την οποία ένα γεγονός συνιστά ανωτέρα βία, τα αποτελέσματά της δεν μπορούν να διαρκέσουν παρά μόνο κατά τη διάρκεια ορισμένης περιόδου, δηλαδή κατά τη διάρκεια του χρόνου που είναι ουσιαστικά αναγκαίος για κάποιον, εφόσον φυσικά επιδεικνύει τη συνήθη επιμέλεια για να θέσει τέρμα σε μια ανεξάρτητη της θελήσεώς του κρίση.

Το βασικό χαρακτηριστικό στην “ανωτέρα βία” είναι πως ο άνθρωπος, στη συνήθη πορεία των πραγμάτων, δεν μπορεί να προβλέψει τέτοιο γεγονός, σε αντίθεση με το τυχηρό εν στενή εννοία που μπορεί να το προβλέψει. Ενδεικτικές περιπτώσεις ανωτέρας βίας συνιστούν ο πόλεμος, το πραξικόπημα, οι απρόβλεπτες κυβερνητικές απαγορεύσεις, η ξαφνική βαριά ασθένεια (σε κάποιες περιπτώσεις), ή και τα “ακραία καιρικά φαινόμενα”.

Ο συμβατικός ορισμός ενός γεγονότος ανωτέρας βίας περιλαμβάνει έναν κατάλογο γεγονότων που δεν αναμένονται κατά την ημερομηνία της σύμβασης, είναι πέραν του ελέγχου του συμβαλλόμενου μέρους, τα γεγονότα αυτά δεν είναι αποτέλεσμα άμεσα ή έμμεσα σφάλματος, πλημμέλειας ή αμέλειας του μέρους που επικαλείται την ανωτέρα βία, και οι περιστάσεις αυτές εμποδίζουν ή καθυστερούν το θιγόμενο μέρος να εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις.

Πολύ συχνά, αλλά όχι πάντα, στις σχετικές ρήτρες συναντάμε τις «επιδημίες» και σε ορισμένες περιπτώσεις τις «πανδημίες» ως γεγονότα ανωτέρας βίας. Ωστόσο σε πολλές συμβάσεις δεν προβλέπεται η επιδημία ως λόγος ανωτέρας βίας. Η λεκτική διατύπωση της εν λόγω ρήτρας έχει σημασία προκειμένου να καλυφθεί η περίπτωση του κορωνοϊού. Αν παρά την απουσία της «επιδημίας» ή «πανδημίας» ως λόγου ανωτέρας βίας, έχει διατυπωθεί ότι λόγο συνιστά και κάθε άλλο γεγονός που βρίσκεται εκτός ελέγχου του συμβαλλόμενου μέρους, τότε θα μπορεί να καλυφθεί και η συγκεκριμένη περίπτωση.

Εν προκειμένω η διάδοση του κορωνοϊού έχει ως αποτέλεσμα κρατικές/κυβερνητικές ενέργειες αλλά και αποφάσεις ιδιωτικών εταιρειών που συνίστανται σε απαγορεύσεις και περιορισμούς. Οι συνέπειες τέτοιων μέτρων επηρεάζουν είτε άμεσα είτε έμμεσα την εφαρμογή εμπορικών συμφωνιών.

Ως εκ τούτου, κάτι παραπάνω από αναγκαία είναι η πρόβλεψη ρήτρας ανωτέρας βίας λόγω κορωνοϊού, δεδομένου ότι η εξάπλωσή του είναι σε πλήρη εξέλιξη και οι συνέπειές του είναι άγνωστο προς το παρόν να προβλεφθούν τόσο ως προς το χρόνο όσο και ως προς τον αντίκτυπο τους.